Apenpokken: symptomen en behandeling

In het kort

Wat is apenpokken?

Apenpokken, of monkeypox, is een zoönose: een ziekte die van dier op mens overgebracht kan worden. Het komt oorspronkelijk veel voor bij knaagdieren in West- en Midden-Afrika. In het voorjaar van 2022 werd de eerste besmette persoon met het apenpokkenvirus in Europa gesignaleerd. Sindsdien vindt de verspreiding met name van mens op mens plaats. Hierbij was niet direct sprake van een link met gebieden in Afrika. Het appenpokkenvirus komt vaak voor bij mannen die seks hebben met mannen. Maar iedereen kan het krijgen. Soms wordt apenpokken afgekort als MPV of MPXV. Het apenpokkenvirus is niet hetzelfde als krentenbaard of waterpokken. Krentenbaard is een huidinfectie die ontstaat door een bacterie. Het waterpokkenvirus is een kinderziekte die veroorzaakt wordt door een virus. Op Aruba, Bonaire, Curaçao en Suriname wordt krentenbaard vaak ‘apenpokken’ genoemd. Meestal verloopt het apenpokkenvirus een stuk milder dan krentenbaard.

Wat zijn de symptomen van apenpokken?

Apenpokken kun je herkennen aan de volgende klachten:

Vlekjes

Ben je in aanraking geweest met iemand die het apenpokkenvirus heeft? Dan ontstaan er eerst vlekjes op die plek. De vlekjes jeuken en kunnen pijn doen. Wanneer je seks hebt gehad met iemand die besmet was, dan ontstaan er vlekjes rond de penis, anus of vagina. Soms ook in je gezicht, rond de mond of ogen. Dit kan gebeuren na orale seks. Vervolgens verspreiden de vlekjes zich naar andere plekken op het lichaam. Bijvoorbeeld op de armen, benen, de binnenkant van je handen en de onderkant van je voeten. 

Blaasjes

Na een tot drie dagen ontstaan blaasjes met vocht op de vlekjes. Deze blaasjes kunnen eerst op gewone puistjes lijken. De blaasjes drogen uiteindelijk op, waarna er een korstje op komt. De korstjes laten na twee of drie weken los.

Koorts

Vaak krijgen mensen met apenpokken koorts. In sommige gevallen kun je last hebben van gezwollen lymfeklieren, bijvoorbeeld bij je liezen, in je hals of onder je oksels. 

Klachten die minder vaak voorkomen zijn vermoeidheid, rillingen, spierpijn en hoofdpijn. Bij de meeste mensen die nu met het apenpokkenvirus besmet zijn, waren dit niet de eerste symptomen.

Wat te doen bij klachten?

Er is geen behandeling tegen apenpokken. Denk je dat je apenpokken hebt? Misschien heb je last van vlekjes of blaasjes in je gezicht, rond je anus of rond je geslachtsdeel. Neem dan eerst contact op met je huisarts of de soapoli. Heb je in de afgelopen drie weken nauw contact gehad met iemand die besmet was met het apenpokkenvirus? Bel ook dan de huisarts of de soapoli. Het advies is om drie weken in isolatie te gaan. Daarnaast moeten ook nauwe contacten drie weken in quarantaine. Dit om verdere verspreiding te voorkomen.

Hoe kun je apenpokken krijgen?

Is er een vaccin tegen apenpokken?

Er is een prik tegen apenpokken. Mensen met een verhoogd risico kunnen dit vaccin (Imvanex) krijgen. Je krijgt dan een oproep van de GGD. Mensen in de risicogroep zijn mannen die Prep gebruiken of die hiervoor op de wachtlijst staan. Daarnaast krijgen mannen die seks hebben met mannen en vaak op de soapoli komen een oproep. Ben je geboren vóór 1974? In dat geval is de kans groot dat je deze vaccinatie al gehad hebt. Een vaccinatie aanvragen tegen het apenpokkenvirus is niet mogelijk.

Je krijgt twee prikken tegen apenpokken. Tussen deze twee prikken zitten vier weken. Heb je in de afgelopen twee weken seks gehad met iemand met apenpokken? Ook dan kun je gevaccineerd worden. Wanneer je langer dan twee weken geleden seks had met een besmet persoon, heeft inenten tegen apenpokken geen zin.

Is apenpokken gevaarlijk?

Meestal is apenpokken niet gevaarlijk. De variant van het apenpokkenvirus in Europa is vrij mild. Je wordt er vaak niet heel ziek van en de klachten zijn na twee of drie weken weer over. Ben je zwanger of heb je een verminderde weerstand, bijvoorbeeld door een chemobehandeling? In dit geval kun je van het apenpokkenvirus wel erg ziek worden. Neem zo snel mogelijk contact op met je huisarts.