Geen zin om zelf zorgverzekeringen te vergelijken? Laat ons het doen!
Enorme wachtlijsten: helft poliklinieken haalt afgesproken norm wachttijden niet
Heb je lichamelijke klachten en ben je doorverwezen naar een medisch specialist? Reken dan wel op een lange wachttijd. Bij ruim 45% van de poliklinieken wordt namelijk de afgesproken norm van 4 weken niet gehaald. Bij maag-, darm- en leverziekten is de gemiddelde wachttijd zelfs 17,2 weken. Daar haalt maar liefst 86,4% van de poliklinieken de afgesproken behandelperiode niet. Dit blijkt uit onderzoek van Independer op basis van data van de Nederlandse Zorgautoriteit. Regionaal gezien kampt vooral het Noorden van ons land met te lange wachttijden.
Hoe werkt de Treeknorm?
“In 2005 hebben zorgverzekeraars en zorgaanbieders afspraken gemaakt over de maximale wachttijden in de zorg, ook wel de Treeknorm genoemd. Dat is de periode die als maatschappelijk aanvaardbaar wordt gezien. Voor poliklinische consulten, dat is medisch specialistische zorg zonder opname, is deze grens gesteld op vier weken. Binnen deze periode moet de eerste afspraak zijn gepland. Uit ons onderzoek blijkt dat ondanks deze afspraken momenteel 45,1% van de poliklinieken niet voldoet aan de vastgestelde wachttijdnorm”, zegt Mirjam Prins, zorgexpert bij Independer.
Voor deze cijfers zijn de wachttijden bij ziekenhuizen, behandelcentra en andere aanbieders van medische specialistische zorg geanalyseerd. “Vooral in het Noorden van het land moeten mensen met lichamelijke klachten lang wachten op poliklinische zorg. Zo overschrijdt in Drenthe zelfs 65,6% van de klinieken de Treeknorm. In Friesland gaat het om 63,1% van de poliklinieken en in Groningen om 55,1%”, aldus Independer-expert Prins.
Deze zorgdisciplines hebben het vaakst lange wachttijden
Hoe lang je moet wachten op zorg, hangt sterk af van het soort behandeling dat je nodig hebt. Waar je bij een liesbreuk al vaak snel terecht kunt bij een polikliniek, sta je bij maag-, lever- en darmklachten vaak maandenlang op een wachtlijst. Bovenop de afgesproken Treeknorm van 4 weken komt daar gemiddeld nog 13,2 weken bij. Dat komt dan neer op een wachttijd van 17,2 weken. De 10 vormen van poliklinische zorg waarbij het vaakst de Treeknorm niet gehaald wordt zijn:
- Maag-, darm- en leverziekten: 86,4% poliklinieken overschrijdt Treeknorm (gemiddeld 13,2 weken overschrijding)
- Neurologie: 79,6% poliklinieken overschrijdt Treeknorm (gemiddeld 7 weken overschrijding)
- Interne geneeskunde - endocrinologie: 76,8% poliklinieken overschrijdt Treeknorm (gemiddeld 4 weken overschrijding)
- Interne geneeskunde: 71,2% poliklinieken overschrijdt Treeknorm (gemiddeld 4,4 weken overschrijding)
- Gynaecologie: 69,1% poliklinieken overschrijdt Treeknorm (gemiddeld 4,3 weken overschrijding)
- Neurologie - hernia nek: 65,4% poliklinieken overschrijdt de Treeknorm (gemiddeld 5,3 weken overschrijding)
- Oogheelkunde: 64,2% poliklinieken overschrijdt Treeknorm (gemiddeld 8,3 weken overschrijding)
- Longgeneeskunde: 63,6% poliklinieken overschrijdt Treeknorm (gemiddeld 4,3 weken overschrijding)
- Interne geneeskunde - nefrologie: 63,4% poliklinieken overschrijdt Treeknorm (gemiddeld 2,4 weken overschrijding)
- Reumatologie: 63,2% poliklinieken overschrijdt Treeknorm (gemiddeld 2,7 weken overschrijding)
Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) gaf al waarschuwing aan verzekeraars
In maart dit jaar gaf de Nederlandse zorgautoriteit al aan, dat vier grote verzekeraars meer kunnen doen om beschikbare zorg te garanderen. Het ging toen om Zilveren Kruis, VGZ, CZ en Menzis. Voor alle vier de zorgverzekeraars geldt dat ze afspraken moeten maken met zorgaanbieders over hoe zij de wachtlijsten kunnen terugdringen. Zodat mensen de zorg kunnen krijgen die zij nodig hebben.
Deze wachttijden kun je in jouw omgeving verwachten
Met onderstaande widget kun je opzoeken hoe lang de wachttijd is voor elke polikliniek van de ziekenhuizen bij jou in de buurt. Klik eerst op je provincie en zoek dan naar je gemeente en/of de polikliniek waarvan je de wachttijd te weten wilt komen.
Verzekeraars helpen bij lange wachtlijsten
“Als niet meteen kan worden geholpen bij een ziekenhuis of kliniek dan is het belangrijk dit te melden bij jouw verzekeraar. Die heeft namelijk een zorgplicht. Dat betekent dat de zorgverzekeraar een alternatief moet bieden of zo nodig niet gecontracteerde zorg moet vergoeden. Je hebt dus als consument veel meer rechten dan je denkt”, zegt Independer-expert zorgverzekeringen Mirjam Prins.
Wachtlijstbemiddeling: dit heb je aan je verzekeraar
Als je op een wachtlijst staat en je moet langer wachten dan de Treeknorm van 4 weken, dan kom je in aanmerking voor wachtlijstbemiddeling. De zorgverlener waarbij je op de wachtlijst staat is sinds 2018 verplicht om patiënten hiervan te informeren na die 4 weken.
Hoe werkt wachtlijstbemiddeling precies?
Bij wachtlijstbemiddeling gaat je zorgverzekeraar voor jou proberen om sneller de behandeling of zorg die je nodig hebt voor je te regelen. Vaak is er ergens een zorgverlener of ziekenhuis waar de wachlijst voor jouw behandeling korter is. Deze service is gratis voor de patiënt.
Je kan dit proces starten door de verzekeraar te bellen en wachtlijstbemiddeling aan te vragen. Tijdens een intakegesprek brengt een zorgcoach of -adviseur je situatie en wensen in kaart. De adviseur vraagt bijvoorbeeld naar je huidige wachttijd en hoe ver je bereid bent te reizen voor je behandeling. Vervolgens bekijkt de zorgverzekeraar de wachttijden in verschillende ziekenhuizen.
Het keuzemoment
Je verzekeraar informeert je meestal binnen twee dagen over de mogelijkheden. Je kiest dan zelf of je inderdaad een behandeling wil ondergaan in één van de voorgestelde ziekenhuizen of klinieken. Er zijn een paar zaken om rekening mee te houden bij die keuze.
- Je moet waarschijnlijk verder reizen.
- Je moet een nieuwe verwijzing regelen bij je huisarts of medisch specialist.
- Je moet zelf je medische gegevens overdragen naar de nieuwe zorgverlener.
- Het kan zijn dat je bepaalde vooronderzoeken opnieuw moet doen bij de nieuwe zorgverlener.
Tips bij wachtlijstbemiddeling
- Neem zodra je op de wachtlijst komt contact op met het ziekenhuis. Vraag ze om je te informeren als er een behandeling boven jou op de wachtlijst wegvalt. Misschien ben je dan eerder aan de beurt.
- Overweeg een behandeling in het buitenland. In sommige gevallen zijn de wachttijden daar veel korter. Bespreek dit wel goed met je verzekeraar van tevoren zodat je weet hoe het zit met de vergoeding.
Over dit onderzoek
De data is gebaseerd zoals gerapporteerd op ZorgkaartNederland. De NZa deelt de ingevulde gegevens in het gedeelte ‘Wachttijden medisch-specialistische zorg’ van het Zorgbeeldportaal met de Patiëntenfederatie Nederland om op de site ZorgkaartNederland informatie over de wachttijden met patiënten te delen. Deze wachttijden betreffen ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra.
Voor de berekening van het aandeel poliklinieken dat de Treeknorm overschrijdt zijn we uitgegaan van alle poliklinieken (ook waar geen data van bekend is). Hierbij zetten we we de poliklinieken die de Treeknorm niet halen af tegen het totaal. Doordat hier ook poliklinieken bij zijn waarvan de data niet bij de NZA is aangeleverd kan het aandeel poliklinieken die de Treeknorm niet haalt hoger liggen, het kan in geen geval lager liggen. Het niet aanleveren van data gebeurt bijvoorbeeld als een zorgaanbieder onvoldoende metingen heeft kunnen verrichten om de wachttijd nauwkeurig te kunnen bepalen.
Voor het berekenen van de gemiddelde wachttijd is uitgegaan van enkel de klinieken waarvan de wachttijden bekend zijn. Hierdoor zou dit gemiddelde in enkele gevallen hoger of lager kunnen uitvallen. Bij de top 10 qua poliklinische zorg gaat het om in totaal 46 poliklinieken waar geen data voor beschikbaar was. Bij 1.278 klinieken was deze data wel beschikbaar. De hoogste afwijking in de top 10 is bij de polikliniek neurologie - hernia nek, hier gaat het om 8 klinieken (10,26% van het totaal).
Lees meer over
Bronnen en expertise
Bij het samenstellen van deze pagina zijn de volgende bronnen geraadpleegd:
- Nederlandse Zorgautoriteit
Informatie gecontroleerd door expert
Disclaimer
Het gebruik van de informatie is volledig de verantwoordelijkheid van de lezer. Independer staat niet in voor de medische correctheid, volledigheid en effectiviteit. Bekijk voor meer informatie ook ons redactioneel beleid.