Wat is het eigen risico? In het kort:

  • Iedereen van 18 jaar en ouder heeft een verplicht eigen risico.
  • In 2026 is het verplicht eigen risico (net zoals in 2025) € 385 per jaar.
  • Dit betekent dat je eerst zorgkosten zelf betaalt, totdat het eigen risico is bereikt.
  • Is je eigen risico bedrag bereikt? Dan vergoedt je verzekering de kosten hierboven.
  • Het eigen risico geldt alleen voor zorg uit je basisverzekering.
  • Je kunt je eigen risico verhogen tot maximaal € 885 per jaar. Dit heet het vrijwillig eigen risico.
  • Met een vrijwillig eigen risico krijg je korting op je zorgpremie.
  • De overheid is van plan het eigen risico in 2027 te verlagen naar € 165.

Wat valt onder het eigen risico?

Als je zorgkosten hebt gemaakt die onder het verplicht eigen risico vallen, dan hoor je dit van je zorgverzekeraar. Wil je van te voren weten of bepaalde kosten onder het eigen risico vallen? Vraag dit dan aan je zorgverzekeraar of arts.

Er is een aantal uitzonderingen op het eigen risico. Sommige zorg krijg je wel uit de basisverzekering vergoed, maar je betaalt er geen eigen risico over. In de tabel hieronder vind je een aantal voorbeelden:

Je betaalt eigen risico voor: Je betaalt geen eigen risico voor:
Medicijnen Huisarts of huisartsenpost
Bloedprikken Verloskunde, kraamzorg en gynaecologie
Ambulancevervoer Zorg voor kinderen onder de 18 jaar
Ziekenhuisopnames, -behandelingen en operaties Hulpmiddelen thuiszorg (bruikleen)
Fysiotherapie bij een chronische aandoening vanaf de 21ste behandeling Gecombineerde leefstijlinterventie
Psycholoog / GGZ Wijkverpleging
CT-scan, MRI-scan of röntgenfoto Zorg, nazorg en reiskosten bij orgaandonatie
Mammografie (gratis binnen het bevolkingsonderzoek)
Spoedeisende hulp
Dermatoloog
Oogarts
Abortus
Uitstrijkje
Soa-test
Kaakchirurg (zoals bij het trekken van verstandskiezen)

De uitzonderingen uit de tabel zijn in de basis gelijk bij iedere verzekeraar. Soms heeft een verzekeraar meer uitzonderingen. Kijk daarom goed in de polisvoorwaarden van je zorgverzekeraar.

Goed om te weten: voor zorg uit je aanvullende zorgverzekering betaal je geen eigen risico. Je betaalt dus bijvoorbeeld geen eigen risico voor:

  • Fysiotherapie
  • Tandarts
  • Alternatieve geneeswijzen

Eigen risico: het vrijwillig eigen risico

Naast het verplicht eigen risico is er ook een vrijwillig eigen risico. Als je hiervoor kiest, komt dat bedrag bovenop je verplicht eigen risico. In ruil hiervoor krijg je korting op je zorgpremie

Het vrijwillig eigen risico geldt voor dezelfde zorgkosten als het verplicht eigen risico. Dus alleen voor kosten die onder de basisverzekering vallen. Ook bij het vrijwillig eigen risico heb je niets met de aanvullende verzekering te maken.

Je kunt je eigen risico vrijwillig verhogen met een bedrag van € 100, € 200, € 300, € 400 of € 500. Je maximale eigen risico is dus € 885.

Hieronder zie je de gemiddelde besparing per jaar op je zorgpremie als je het eigen risico verhoogt.

Eigen risico Gemiddelde premiekorting
€ 385 -
€ 485 € 3
€ 585 € 6
€ 685 € 9
€ 785 € 12
€ 885 € 16

Verwacht je komend jaar weinig zorg nodig te hebben? Dan is het interessant om je eigen risico te verhogen. Het is wel belangrijk dat je dit bedrag ook op elk moment kunt overmaken. Ga je wel eens naar het ziekenhuis of gebruik je veel medicatie? Dan is de kans groot dat een verhoogd eigen risico nadelig voor je is.

Keuzehulp hoogte eigen risico

Met de keuzehulp hieronder check je of een verhoog eigen risico voor jou geschikt is.

Overzicht kortingen bij hoger eigen risico

Hieronder zie je hoeveel korting je per jaar krijgt als je kiest voor het maximale eigen risico van € 885. Bij de polissen waar geen bedrag staat, krijg je geen korting.

Verzekeraar Polis € 385 € 885 Korting p.m. Korting p.j.
a.s.r. Bewuste keuze € 147,50 € 137,50 € 10 € 120
a.s.r. Basisverzekering Natura € 153,00 € 140,50 € 13 € 150
a.s.r. Basisverzekering Restitutie € 177,50 € 160,00 € 18 € 210
Aevitae Select Zorg Plan € 150,40 € 130,40 € 20 € 240
Aevitae Zorg Plan Natura € 157,90 € 140,40 € 18 € 210
Aevitae Zorg Plan Restitutie € 167,10 € 149,60 € 18 € 210
Anderzorg Basis € 152,25 € 134,75 € 18 € 210
Anderzorg Compact - - - -
CZ Zorgbewustpolis € 156,95 € 141,95 € 15 € 180
CZ Zorg-op-maatpolis € 159,99 € 144,99 € 15 € 180
CZ Zorgvariatiepolis € 177,50 € 162,50 € 15 € 180
CZdirect CZdirect € 148,00 € 133,00 € 15 € 180
De Friesland+ Zelf Bewust Polis € 148,95 € 138,95 € 10 € 120
De Friesland+ Alles Verzorgd Polis € 156,25 € 138,75 € 18 € 210
De Friesland+ Vrije Keus Polis - - - -
Ditzo Goede Keuze met Pechvogelhulp € 153,00 € 140,50 € 13 € 150
Ditzo Juiste keuze € 153,50 € 134,50 € 19 € 228
Ditzo Vrije Keuze met Pechvogelhulp € 177,50 € 160,00 € 18 € 210
Ditzo Basisverzekering met Pechvogelhulp - - - -
DSW Zorgverzekeraar Zorgpolis € 158,50 € 143,50 € 15 € 180
FBTO Zorgverzekering Basis € 145,95 € 138,95 € 7 € 84
FBTO Zorgverzekering Basis Plus € 156,25 € 141,25 € 15 € 180
FBTO Zorgverzekering Basis Vrij € 164,95 € 147,45 € 18 € 210
Interpolis ZorgCompact € 152,50 € 137,50 € 15 € 180
Interpolis ZorgActief € 156,25 € 138,75 € 18 € 210
inTwente Zorgverzekeraar Zorgpolis - - - -
IZA Zorgverzekeraar IZA Basis Keuze € 150,90 € 133,40 € 18 € 210
IZA Zorgverzekeraar IZA Ruime Keuze € 156,70 € 139,20 € 18 € 210
IZA Zorgverzekeraar IZA Eigen Keuze € 160,95 € 143,45 € 18 € 210
ONVZ Bewuste keuze Basisverzekering € 156,10 € 136,10 € 20 € 240
Just Just Basic € 153,50 € 138,50 € 15 € 180
Menzis Menzis Basis Voordelig € 151,25 € 133,75 € 18 € 210
Menzis Menzis Basis € 156,25 € 141,25 € 15 € 180
Menzis Menzis Basis Vrij € 173,75 € 158,75 € 15 € 180
Nationale-Nederlanden Zorgverzekering Vrij € 161,35 € 146,35 € 15 € 180
Nationale-Nederlanden Zorgverzekering Natura € 152,50 € 137,50 € 15 € 180
OHRA Zorgverzekering € 159,95 € 144,95 € 15 € 180
ONVZ Vrije Keuze Basisverzekering € 166,10 € 144,10 € 22 € 264
ONVZ Vrije Keuze Basisverzekering - - - -
De christelijke zorgverzekeraar Principe Polis Budget € 149,50 € 137,00 € 13 € 150
De christelijke zorgverzekeraar Principe Polis € 152,25 € 139,75 € 13 € 150
De christelijke zorgverzekeraar Principe Polis Restitutie - - - -
Salland Basis Natura € 153,90 € 133,90 € 20 € 240
Stad Holland Zorgverzekeraar Zorgpolis € 164,75 € 149,75 € 15 € 180
UnitedConsumers (VGZ) Basiskeuze € 151,90 € 134,90 € 17 € 204
UnitedConsumers (VGZ) VGZ Ruime Keuze € 157,30 € 152,30 € 5 € 60
UnitedConsumers (VGZ) VGZ Eigen Keuze € 171,65 € 156,65 € 15 € 180
UnitedConsumers (VGZ) UC Bewuste Keuze + Tandongevallen € 149,90 € 129,90 € 20 € 240
Univé Univé Zorg Select € 149,90 € 129,90 € 20 € 240
Univé Zorg Geregeld polis € 157,70 € 142,70 € 15 € 180
Univé Zorg Uitgebreid polis € 173,20 € 158,20 € 15 € 180
Univé Zorg Basis € 151,90 € 134,90 € 17 € 204
VGZ VGZ Basis Keuze € 151,90 € 134,90 € 17 € 204
VGZ VGZ Ruime Keuze € 157,30 € 152,30 € 5 € 60
VGZ VGZ Eigen Keuze € 171,65 € 156,65 € 15 € 180
VGZ Bewuzt Bewuzt Basis + Tandongevallen € 149,90 € 129,90 € 20 € 240
VinkVink Basis € 141,40 € 136,40 € 5 € 60
VvAA zorgverzekering Zorgverzekering Basis € 166,10 € 144,10 € 22 € 264
VvAA zorgverzekering Zorgverzekering Basis - - - -
ZEKUR Gewoon ZEKUR Polis € 157,70 € 142,70 € 15 € 180
ZEKUR Gewoon ZEKUR Zorg Vrij € 173,20 € 158,20 € 15 € 180
ZieZo van Zilveren Kruis ZieZo Selectief - - - -
ZieZo van Zilveren Kruis ZieZo Basis € 153,95 € 139,95 € 14 € 168
Zilveren Kruis Basis Budget € 149,50 € 137,00 € 13 € 150
Zilveren Kruis Basis Zeker € 156,25 € 138,75 € 18 € 210
Zilveren Kruis Basis Exclusief € 172,75 € 155,25 € 18 € 210
Zorg en Zekerheid Zorg Gemak Polis € 151,45 € 131,45 € 20 € 240
Zorg en Zekerheid Zorg Zeker Polis € 158,75 € 138,75 € 20 € 240
Zorg en Zekerheid Zorg Vrij Polis € 166,75 € 146,75 € 20 € 240
Zorgverzekeraar UMC UMC Ruime Keuze € 153,95 € 141,45 € 13 € 150
Zorgverzekeraar UMC UMC Eigen Keuze € 160,95 € 148,45 € 13 € 150
Zorgverzekeraar UMC UMC Zorgverzekering - - - -

Hoe werkt het eigen risico? Twee voorbeelden

Voorbeeld 1

Ralf gaat op een zondag een voetbalwedstrijd keepen. Onverwachts gaat zijn schouder uit de kom. Hij heeft veel pijn en moet met spoed naar het ziekenhuis. Alleen al een ambulancerit kost zo'n € 700. Ralf heeft een basisverzekering met een eigen risico van € 385. Eerder dit jaar heeft hij nog geen zorg gebruikt. Daarom betaalt hij hiervoor eerst € 385 zelf. Alle zorgkosten boven dit bedrag krijgt hij vergoed.

Voorbeeld 2

Eva heeft een blessure aan haar knie en gaat daarom vaker naar de fysiotherapeut. Ze kiest voor een zorgverzekering met zowel een basis- als aanvullendpakket. Omdat ze nooit andere zorg gebruikt dan de fysio, kiest ze voor een vrijwillig eigen risico van € 885. Uiteindelijk gaat ze 8 keer per jaar naar de fysio. Omdat deze zorg niet in het basispakket valt, hoeft ze hiervoor niet haar eigen risico aan te raken.

Eigen risico betalen (en terugkrijgen)

Als je kosten maakt die onder het eigen risico vallen, krijg je een rekening van je zorgverzekeraar. Je betaalt alleen voor de kosten die je gemaakt hebt. Als dit bedrag hoger is dan het eigen risico van € 385, dan krijg je de overige kosten vergoed van je zorgverzekeraar. 

Het totale eigen risico betaal je maar één keer per jaar. Dit kan één grote betaling zijn, maar ook meerdere kleine. Het hangt helemaal af van wat voor kosten je maakt. In beide gevallen start op 1 januari van het jaar erop de teller opnieuw.

Je betaalt nooit direct in het ziekenhuis, maar je krijgt de rekening van je zorgverzekeraar. In sommige situaties kan dit best lang duren. Je zorgverzekeraar is namelijk afhankelijk van de snelheid van de zorgverlener waar je geweest bent. Als ze er bijvoorbeeld in het ziekenhuis lang over doen om de rekening naar de verzekeraar te sturen, duurt het ook lang voordat de verzekeraar de rekening naar jou stuurt. Dit kan tot wel 120 dagen duren.

Je bent verplicht je eigen risico te betalen. Bij de meeste verzekeraars kun je wel gespreid vooruitbetalen. Heb je een eigen risico van € 385 per jaar? Dan betaal je per maand bijvoorbeeld € 38,50. Zo kom je gedurende het jaar niet met een rekening te zitten die je niet kunt betalen.

Maak je het eigen risico niet op? Dan stort de zorgverzekeraar het al betaalde bedrag weer terug op je rekening. Meestal gebeurt dit een paar maanden na het betalen van de laatste termijn.

Check op onze pagina eigen risico gespreid betalen bij welke verzekeraars dit mogelijk is.

Het eigen risico gaat per jaar. Heb je een eigen risico van € 385 en verbruik je maar € 175? Dan begint de teller vanaf 1 januari weer opnieuw bij € 0. Je moet dan voor zorg uit je basispakket dus weer eerst € 385 betalen voordat je vergoeding krijgt. De enige uitzondering hierop, is een lopend behandeltraject.

Eigen risico voor kinderen (onder de 18 jaar)

Voor kinderen tot 18 jaar betaal je geen eigen risico. Dit geldt voor alle zorg uit je basispakket. Wordt je kind 18 jaar? Dan moet hij of zij zelf een zorgverzekering afsluiten. Lees meer over het afsluiten van een zorgverzekering als 18-jarige.

Goed om te weten: sommige zorg waarvoor je als volwassene een aanvullend pakket nodig hebt, is voor kinderen gratis. Denk aan een afspraak bij de tandarts of fysiobehandelingen (tot 18 behandelingen).

Je eigen risico is op: en dan?

Heb je het bedrag van je eigen risico bereikt? Dan krijg je alle kosten hierboven vergoed. Heb je bijvoorbeeld een eigen risico van € 385 en maak je € 1500 aan zorgkosten? Dan krijg je (€ 1500 - € 385 =) € 1.115 vergoed van je zorgverzekaar. Via je zorgverzekeraar zie je hoeveel eigen risico je verbruikt hebt.

Het is mogelijk dat je wel nog een eigen bijdrage moet betalen. Dit geldt bijvoorbeeld voor sommige medicijnen.

Verschil eigen risico en eigen bijdrage

Het eigen risico is het bedrag dat je betaalt als je zorg uit de basisverzekering krijgt. Je eigen bijdrage is het deel van de rekening dat je altijd zelf betaalt.

Het kan gebeuren dat je én een eigen risico én een eigen bijdrage moet betalen. Bijvoorbeeld voor de vergoeding voor een gehoorapparaat.

Lees hier meer over het verschil tussen het eigen risico en de eigen bijdrage.

Hoe hoog is het eigen risico?

Het eigen risico in 2025 en 2026 is € 385. Naar verwachting wordt dit in 2027 verlaagd naar € 165. In de grafiek hieronder zie je het verloop van het eigen risico over de jaren.

Eigen risico en diagnose-behandelcombinatie (DBC)

Heb je een lopend behandeltraject? Dan wordt er zodra je naar het ziekenhuis gaat een diagnose-behandelcombinatie (DBC) geopend. Alle kosten die je maakt die bij die behandeling horen, vallen onder dezelfde DBC. Ga je eind 2025 bijvoorbeeld voor een gebroken arm naar het ziekenhuis en ga je er op 10 januari weer heen om het gips eraf te laten halen? Dan valt dit onder dezelfde DBC.

Ondanks dat de tweede afspraak na 1 januari is, betaal je niet opnieuw je eigen risico. Deze vervolgafspraak moet wel binnen een aantal dagen plaatsvinden. Hoeveel dagen, is afhankelijk van de behandeling en zorgsector.

Meer informatie hierover vind je op onze pagina DBC en je zorgverzekering.

Huisarts vs. ziekenhuis

Een bezoekje aan de huisarts valt niet onder het eigen risico. Je kunt dus altijd advies van de huisarts krijgen zonder dat je een rekening moet betalen.

Voor extra handelingen van de huisarts betaal je vaak wel je eigen risico. Schrijft de huisarts je bijvoorbeeld medicijnen voor of moet je bloedprikken? Deze kosten vallen wel onder het eigen risico. En verwijst de huisarts je door? Bijvoorbeeld naar het ziekenhuis voor foto’s? Ook dan betaal je je eigen risico.

Voorbeeld: Je valt van de fiets en wilt dat iemand even naar je gewonde knie kijkt. Dan heb je een paar opties:

  • de huisarts
  • de spoedeisende hulp
  • het ziekenhuis
  • de huisartsenpost

In principe valt deze zorg onder de basisverzekering en betaal je dus eigen risico. Ga je naar je huisarts? Dan betaal je geen eigen risico. Als je huisarts gesloten is, kun je naar de huisartsenpost gaan. Kosten die je hier maakt, vallen (net als bij de huisarts) niet onder het eigen risico.

Ga je naar de spoedeisende hulp of word je door je huisarts doorverwezen naar het ziekenhuis? Dan moet je wel je eigen risico betalen.

Lees meer over de keuze tussen de huisarts of de spoedeisende hulp.

Praktische informatie over je eigen risico

Iedereen van 18 jaar en ouder heeft een verplicht eigen risico van € 385 in 2025. Dit betekent dat je de eerste zorgkosten zelf betaalt, totdat je het eigen risico bedrag bereikt. Eigen risico geldt alleen voor zorg uit je basisverzekering.

Iedereen die 18 jaar of ouder is en een Nederlandse zorgverzekering heeft, heeft ook een verplicht eigen risico. Als je met je kind naar de spoedeisende hulp moet, betaal je dus nooit de eerste € 385 zelf. 

Chronisch zieken

Het eigen risico is voor iedereen gelijk. Dus ook als je chronisch ziek bent betaal je nooit meer dan € 385. Verzekeraars mogen geen hoger bedrag rekenen omdat je vaker gebruik maakt van zorg.

Donoren

Heb je een orgaan gedoneerd aan een ander? Dan krijg je de zorg die je nodig hebt de eerste 13 weken vergoed vanuit de basisverzekering van de ontvanger. Alle nacontroles in deze periode worden vergoed en je betaalt hier geen eigen risico over.

Met het eigen risico wordt voorkomen dat de zorgpremie te snel stijgt. Daarnaast wil de overheid dat iedereen zich bewust is van de zorgkosten die in Nederland worden gemaakt. Het betalen van het eigen risico zorgt hiervoor.

Veelgestelde vragen over eigen risico

Het eigen risico geldt alleen voor de basisverzekering. De vergoedingen uit de aanvullende verzekering tellen dus niet mee voor het eigen risico. Bekijk in het vergoedingsoverzicht wat en hoeveel jouw zorgverzekeraar vergoedt, voordat je een aanvullende zorgverzekering afsluit. 

Als je meer wilt weten over je eigen risico, kun je dit het beste bij je zorgverzekeraar navragen. Ben je benieuwd naar hoeveel eigen risico je al betaald hebt? Check dit dan gemakkelijk in de online omgeving van je zorgverzekeraar.

Ben je in het ziekenhuis beland door toedoen van iemand anders? Dan moet je alsnog gewoon risico betalen. Je kunt daarna proberen deze kosten te verhalen op de schuldige. Door diegene aansprakelijk te stellen kun je de kosten van je eigen risico verhalen. 

Medische kosten in het buitenland worden tot het in Nederland geldende tarief vergoed vanuit de basisverzekering. Dat betekent dat je daar ook je eigen risico over moet betalen. Het maakt in dit geval niet uit dat de kosten in het buitenland zijn gemaakt.

Sommige reisverzekeraars vergoeden de kosten van je eigen risico als je medische kosten in het buitenland maakt. Benieuwd welke verzekeraars het eigen risico vergoeden? Wij hebben het in een handig overzicht gezet.

overzicht vergoeding eigen risico door reisverzekeraar

Je kunt het eigen risico van je zorgverzekering niet tussentijds aanpassen. Als je aan het eind van het jaar een zorgverzekering kiest, kies je meteen de hoogte van je eigen risico voor het hele jaar. Pas het jaar daarna kun je dit veranderen. 

Je kunt het verplicht eigen risico helaas niet aftrekken van de belasting. Sommige andere zorgkosten zijn wel aftrekbaar. Hiervoor moet je wel aan bepaalde voorwaarden voldoen.

Bronnen en expertise

Bij het samenstellen van deze pagina zijn de volgende bronnen geraadpleegd:

Informatie gecontroleerd door expert

expert
De informatie op deze pagina is gecontroleerd door Mirjam Prins. Zij is specialist op het gebied van zorgverzekeringen en een veelgevraagd expert in de media. Bijvoorbeeld bij RTL Nieuws en Radar.
De informatie op deze pagina is voor het laatst bijgewerkt op 16 september 2025.

Disclaimer

Het gebruik van de informatie is volledig de verantwoordelijkheid van de lezer. Independer staat niet in voor de medische correctheid, volledigheid en effectiviteit. Bekijk voor meer informatie ook ons redactioneel beleid.

Awards